کارت‌های بانکی در سال‌های اخیر دیگر فقط ابزارهایی برای انجام تراکنش نیستند؛ بلکه تبدیل به بخشی از هویت مالی و حتی پرستیژ اجتماعی شده‌اند. در این میان، کارت بانکی فلزی به‌عنوان نسل خاص‌تری از کارت‌های پرداخت، نه‌تنها حس متفاوتی به کاربر می‌دهد بلکه تجربه‌ای حرفه‌ای و ماندگار در ذهن او ایجاد می‌کند.در ادامه، به‌صورت کامل با این مفهوم آشنا می‌شویم، تفاوت‌های آن را با کارت‌های معمولی بررسی می‌کنیم و شرایط سفارش، ساخت، قیمت و نمونه‌های معروف آن در دنیا را مرور خواهیم کرد.
کارت بانکی فلزی چیست؟
کارت بانکی فلزی، نسخه‌ای خاص از کارت‌های پرداخت بانکی است که به جای پلاستیک، از متریال‌هایی مانند فولاد ضد زنگ، تیتانیوم یا ترکیبی از فلز و پلاستیک ساخته می‌شود. این کارت‌ها عمدتاً برای مشتریان ممتاز، خدمات بانکی سطح بالا یا حساب‌های VIP صادر می‌شوند. در نگاه اول، وزن و جنس متفاوت این کارت توجه را جلب می‌کند، اما فراتر از ظاهر، حس استفاده از آن نیز با کارت‌های عادی فرق دارد.
اولین کارت‌های فلزی در جهان
در اواخر دهه ۹۰ میلادی، شرکت American Express اولین کارت فلزی را با نام Centurion یا همان Black Card به بازار معرفی کرد. اما جهش واقعی این کارت‌ها از سال ۲۰۱۶ با عرضه کارت فلزی Chase Sapphire Reserve اتفاق افتاد. کارت‌هایی مانند Apple Card نیز با طراحی مینیمالیستی و متریال تیتانیوم، رویکرد تازه‌ای در این زمینه ارائه دادند. این نوع کارت‌ها به‌تدریج به نماد اعتماد، امنیت و خدمات لوکس تبدیل شدند.
تفاوت با کارت‌های پلاستیکی معمولی
کارت‌های فلزی و کارت‌های PVC معمولی، از نظر کارکرد بانکی شباهت کامل دارند؛ اما تفاوت اصلی در تجربه‌ی فیزیکی و بصری آن‌هاست. کارت فلزی به دلیل وزن بالاتر، حس محکم‌تری به کاربر می‌دهد و به‌راحتی خم یا شکسته نمی‌شود. طراحی آن‌ها معمولاً دقیق‌تر و شیک‌تر است و اغلب با چاپ لیزری یا حکاکی اسم دارنده کارت همراه هستند. از سوی دیگر، کارت‌های پلاستیکی سبک‌تر، ارزان‌تر و رایج‌تر هستند و برای استفاده روزمره طراحی شده‌اند.
مزایای کارت بانکی فلزی
کارت‌های فلزی مزایایی دارند که آن‌ها را به گزینه‌ای خاص برای کاربران حرفه‌ای تبدیل می‌کند:
- مقاومت بسیار بالا در برابر آسیب‌های فیزیکی
- طراحی خاص و حس لوکس هنگام استفاده
- امکان سفارشی‌سازی کامل با حکاکی یا چاپ لیزری
- امنیت بیشتر در برخی مدل‌ها با چیپ‌های هوشمند ویژه
- مناسب برای کاربران VIP و حساب‌های ویژه بانکی
معایب کارت بانکی فلزی
در کنار مزایایی که گفته شد، کارت فلزی هم نقاط ضعفی دارد که نمی‌توان نادیده گرفت:
- هزینه تولید بالاتر نسبت به کارت‌های پلاستیکی
- وزن بیشتر که در استفاده روزمره ممکن است آزاردهنده باشد
- حساسیت بیشتر در گیت‌های فرودگاه یا دستگاه‌های امنیتی
- دشواری در بازیافت و آسیب‌پذیری محیط‌زیستی بیشتر
- عدم پشتیبانی همه بانک‌ها از کارت‌های فلزی
کارت بانکی فلزی خام
در صنعت کارت، نوعی کارت فلزی به‌صورت خام تولید می‌شود که فاقد اطلاعات شخصی یا بانکی است. این کارت‌ها در اختیار شرکت‌ها یا بانک‌ها قرار می‌گیرند تا به دلخواه خود، آن‌ها را شخصی‌سازی کنند. از حکاکی نام مشتری گرفته تا افزودن چیپ هوشمند یا طراحی اختصاصی، همه این فرآیندها پس از تهیه کارت خام انجام می‌شود. این نوع کارت‌ها بیشتر در پروژه‌های سفارشی یا پرستیژ سازمانی استفاده می‌شوند.
قیمت کارت بانکی فلزی
قیمت ساخت کارت فلزی به عوامل متعددی مانند نوع فلز، میزان شخصی‌سازی، فناوری امنیتی و تیراژ بستگی دارد. در بازار جهانی، هزینه تولید یک کارت فلزی بین ۳۰ تا ۲۰۰ دلار متغیر است. در ایران، بسته به نوع خدمات بانکی و شخصی‌سازی کارت، این هزینه می‌تواند متفاوت باشد و در مواردی خاص برای حساب‌های ممتاز به‌صورت رایگان از سوی بانک ارائه شود.
آموزش ساخت کارت بانکی فلزی
ساخت کارت فلزی فرآیندی فنی و دقیق است که در مراکز خاصی انجام می‌شود. ابتدا فلز برش می‌خورد و صیقل داده می‌شود. سپس چیپ یا نوار مغناطیسی به آن افزوده می‌شود. پس از آن، نام و اطلاعات دارنده کارت به‌صورت لیزری حکاکی می‌شود و در نهایت لایه محافظتی روی آن کشیده می‌شود. این فرآیند نیاز به دستگاه‌های خاصی مانند لیزر، CNC و رمزنگاری دیجیتال دارد.
سفارش کارت بانکی فلزی
در ایران، برخی بانک‌ها یا شرکت‌های فناوری مالی برای مشتریان خاص، امکان سفارش کارت فلزی را فراهم کرده‌اند. برای این کار، معمولاً ابتدا باید درخواست رسمی ثبت شود. سپس مشخصات فنی کارت (چیپ، ظاهر، رنگ، حکاکی و…) تأیید شده و تولید انجام می‌شود. بعضی بانک‌ها مانند ملی یا آینده نیز در حال توسعه چنین خدماتی هستند. البته هنوز این نوع کارت‌ها در ایران فراگیر نشده‌اند و بیشتر در فازهای آزمایشی یا محدود قرار دارند.
خرید کارت بانکی فلزی
در حال حاضر، خرید مستقیم کارت بانکی فلزی با مشخصات بانکی در بازار آزاد ایران ممکن نیست. اما برخی شرکت‌های چاپ و طراحی کارت، نسخه‌های غیر بانکی یا کارت‌های تبلیغاتی فلزی را ارائه می‌دهند. برای دسترسی به کارت بانکی واقعی فلزی، باید از طریق بانک و تحت شرایط خاص اقدام کرد. در سطح جهانی، برخی پلتفرم‌ها مانند MetalCreditCard.com هم امکان سفارش کارت فلزی شخصی را فراهم کرده‌اند، البته بدون اطلاعات بانکی فعال.
معروف‌ترین کارت‌های فلزی دنیا
برخی از کارت‌های فلزی که در سطح جهانی شناخته شده‌اند عبارت‌اند از:
- Centurion Card (Amex Black): معروف‌ترین کارت فلزی دنیا با خدمات شخصی Concierge و اعتباری بسیار بالا
- J.P. Morgan Reserve : ساخته‌شده از پالادیوم و طلا، مخصوص مشتریان بانکی سطح بالا
- Apple Card :کارت تیتانیومی اپل با طراحی مینیمال و امنیت بالا
- Luxury Card (Gold/Black/Titanium) : کارت‌هایی با پوشش طلا یا طراحی ویژه برای کاربران ممتاز
دستگاه ساخت کارت بانکی فلزی
تولید کارت‌های فلزی نیاز به دستگاه‌هایی دارد که بتوانند با دقت بالا، فلز را برش دهند، صیقل دهند و اطلاعات را روی آن حکاکی کنند. دستگاه‌های CNC، چاپگرهای لیزری صنعتی، چیپ‌نویس‌ها و تجهیزات رمزنگاری از جمله مهم‌ترین ابزارهای مورد استفاده در این فرآیند هستند. این دستگاه‌ها باید با استانداردهای بانکی بین‌المللی مانند ISO/EMV نیز سازگار باشند.
نقش راهبرد هوشمند شهر در توسعه کارت‌های فلزی
شرکت راهبرد هوشمند شهر به‌عنوان یکی از تأمین‌کنندگان خدمات چاپ و شخصی‌سازی کارت‌های بانکی، توان فنی و تجهیزاتی مناسبی برای همکاری در پروژه‌های خاص مانند کارت بانکی فلزی دارد. شرکت راهبرد هوشمند شهر با ظرفیت بالای تولید، قابلیت رمزنگاری، اسکرچ، چاپ، و ارسال کارت‌های بانکی را دارد و می‌تواند در آینده، در کنار بانک‌ها، نقشی مؤثر در گسترش کارت‌های بانکی فلزی ایفا کند.
